Osłonka nerwu wzrokowego (ONSD Optic Nerve Sheath Diameter) – technika badania
W ostatnim poście omawialiśmy możliwość wykorzystania ultradźwięków do wstępnej diagnostyki wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego (ICP). Do oceny tej używano nerwu wzrokowego a raczej średnicy osłonki nerwu wzrokowego, której szerokość koreluje z podwyższonym ICP.
WAŻNE
Przede wszystkim należy zacząć od tego… “nie róbcie tego sami w domu”.
(Badanie wykonane na swoich oczach;). Badanie ONSD jest jednym jak nie jedynym badaniem niedopuszczonym obecnie do treningu na żywych ochotnikach i wobec tego nie powinno być rutynowo nauczane.
Z uwagi na potencjalne uszkodzenie mechaniczne jak i termiczne (ultradźwięki) należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa:
- jednorazowy pomiar jednego oka nie powinien przekraczać 60 sekund
- unikać nadmiernego, bezpośredniego nacisku na gałkę oczną
- badanie wykonujemy przy zamkniętej powiece
Technika badania:
- badanie optymalnie wykonujemy głowica liniową
- badanie wykonuje się przy zamkniętej powiece, na którą nakładamy niewielka ilość jałowego żelu
- dobrze byłoby położyć pacjenta choć sama pozycja nie wpływa na wartość pomiaru
- unikamy wywierania bezpośredniego nacisku na gałkę oczną
- pomiaru można dokonać układają głowicę poprzecznie jak i podłużnie w stosunku do gałki ocznej (nasz pozorant otrzymał symboliczną ilośc żelu – dla zaakcentowania jedynie takiej potrzeby;) )
Obraz gałki ocznej
Ciało szkliste uwidacznia się jako bezechowa okrągła struktura. Nerw wzrokowy to biegnąca od tylnej ściany gałki ocznej (pionowo w dół) hipoechogeniczna (ciemna) linia otoczona hiperechogeniczną (jaśniejszą) osłonką.
Pomiar
Pomiaru dokonujemy w odległości 3 mm poniżej tylnej ściany gałki ocznej, gdzie w przypadku wzrostu ICP już po kilku sekundach może w tej okolicy dojść do zmian szerokości osłonki nerwu wzrokowego. Pamiętać należy o obustronnym badaniu osłonek nerwu wzrokowego (możliwy jednostronny obrzęk).
Następnie poprzecznie do pierwszego pomiaru dokonuje się oceny szerokości nerwu wzrokowego.
W przypadku problemów z uwidocznieniem nerwu wzrokowego można się posłużyć opcją Color Doppler dla uwidocznienia tętnicy i żyły środkowej siatkówki przebiegających w środkowej części nerwu wzrokowego.
Pomiar w opcji Color Doppler
- Dorośli: 5 – 15 mmHg / 5 mm
- Dzieci: 3 – 7 mmHg / 4.5 mm
- Niemowlęta: 1.5 – 6 mmHg/ 4 mm
Warto pamiętać, że pomiar i interpretacja wyniku szerokości ONSD musi opierać się o stan kliniczny pacjenta. Ograniczeniem tego badania mogą być pacjenci z urazami oczodołu/oka, jaskrą (zanik nerwu wzrokowego) czy zapaleniem nerwu wzrokowego.
Z ultrasonograficznym pozdrowieniem
Tomek Gó®ecki